Toen ik een tijd geleden met Sabine ging nadenken over een andere, betere manier om zelfsturing te organiseren, namelijk vanuit verbinding en vertrouwen en gedreven door waarden, had ik er nog geen idee van dat ergens in Nederland al mensen bezig waren hetzelfde te doen. En dat er zelfs al een boek over bestond!
Zodra ik dat hoorde, moest ik natuurlijk dit boek lezen! En wat een feest is het dan te merken dat dezelfde kernwaarden en hetzelfde duurzame karakter van de organisatieverandering wordt nagestreefd.
Duurzame verandering
Kees Schilder en Joop Boukes schreven een boek over samensturing dat even praktisch en leesbaar, als fundamenteel en duurzaam van aard is. Het leest heerlijk weg, met praktische en inspirerende voorbeelden, en zet je aan het denken met prikkelende denkvragen. Alles in het boek ademt uit dat het hier gaat om een wezenlijke verandering die de mens centraal stelt en altijd de dialoog zoekt. Samensturing is geen trucje of techniek, maar een wezenlijk andere kijk op het organiseren van cliëntenzorg en het inrichten van de zorgorganisatie. Een andere manier van omgaan met elkaar.
Het boek begint waar het moet beginnen: het beste willen voor de cliënt! Vanuit een zelfbewuste houding werkelijk georiënteerd zijn op de cliënt vraagt een andere organisatie van zorg en een andere houding en competenties van de zorgprofessional. Het boek leidt je vervolgens van zelfsturende professionals en teams waarin samen gedeeld en geleerd wordt naar veranderings-strategieën die werkelijk gericht zijn op interactie en participatie en het leiderschap wat daarvoor nodig is.
100% leider en 100% teamlid
Door het boek heen loopt het prachtige beeld van de boot met roeisters, waarin de stuurvrouw 100% leider en 100% teamlid is. De stuurvrouw die achteraan in de boot zit om het overzicht te houden, die de visie deelt en het verhaal vertelt, maar ook de knopen doorhakt waar het nodig is.
Een prachtig beeld van hoe een effectief samensturend team functioneert!
Waarom zelfsturing niet werkt
Ook wordt beschreven wat randvoorwaarden zijn om werkelijk tot samensturing te komen. O.a. wordt, zeer terecht, beschreven dat de individuele vrijheid van de medewerker wordt ingezet voor de collectieve prestatie. Dat vraagt commitment van medewerkers, een gedeelde visie en ambitie die niet top-down kan worden opgelegd.
In de praktijk mislukt zelfsturing vaak omdat:
- - Er spanning is tussen economische belangen en de ruimte om echt vanuit de cliënt te denken
- - Wel de verandering wordt doorgevoerd, maar de medewerkers (en managers!) zich niet de onderliggende principes en waarden eigen maken
- Er een kloof is tussen ondersteuning en uitvoering, denken en doen
- - Bestuurders en managers wel de voordelen van zelfsturing willen, maar onvoldoende meebewegen of onderdeel uitmaken van de verandering
- - Bestuurders en managers een “oude” rolopvatting hebben
- De macht van “het bestaande” dus de heersen opvatting en patronen wordt onderschat
Dit zijn problemen waarvoor het doorvoeren van Samensturing als organisatieprincipe een oplossing biedt.
Why, what & how
De wat en waarom in dit boek zijn ontzettend duidelijk en vergaand. Ik onderschrijf 100% als de voorwaarden voor werkelijke transformatie door samensturing. Als het gaat om het hoe, worden in verschillende schema’s de verschillen tussen de oude en nieuwe werkwijze aangegeven. En ook worden verschillende werkvormen aangedragen, die ook allemaal terug te vinden zijn op www.samensturingindialoog.nl
De auteurs pretenderen hierbij niet compleet te zijn, maar nodigen de lezer actief uit om met aanvullingen te komen. In de contacten die ik had met een van de auteurs hebben we al gemerkt dat we elkaar op dat punt aanvullen. De programma’s die we vanuit de VeranderStudio bieden, gaan uit van dezelfde werkzame principes van Samensturing, en bieden een compleet programma van leerbijeenkomsten en (leiderschaps)trainingen, die medewerkers op alle niveaus gaan helpen werkelijk deze duurzame stap te zetten.
Ik weet dan ook zeker dat deze ontmoeting vanuit waarden een waarde(n)volle samenwerking met de auteurs van dit boek gaat opleveren J
- Er een kloof is tussen ondersteuning en uitvoering, denken en doen
- De macht van “het bestaande” dus de heersen opvatting en patronen wordt onderschat